رمضان از مصاديق « وسيله » و اسباب تقرب به خداوند مي باشد كه در قرآن مي فرمايد : «‌اتقوا الله وابتغوا اليه الوسيله»، (مائده ، 35) و موجب بخشيده شدن گناهان مي‌شود چنانكه رمضان كه نام ماه روزه مي باشد از مصدر «رمض» به معني شدن گرما و تابش آفتاب بر رمل و شن‌زار مي باشد و شايد مفهوم آن يا يكي از مفاهيم آن، آنگونه كه گفته اند به سوخته شدن گناهان در اين ماه دلالت كند و رسول گرامي اسلام (ص) نيز فرموده است: « فانّ الشّقي من حَرُم عن غفران الله في هذا الشهر».

آن دل كه همي ترسد از مشعله آتش والله كه به جز روزه مر او را سپري نيست

سنايي

ماه رمضان، ماه بازيابي خود گم شده و رها شدن از دست خود سافل و فرودين مي باشد كه با مخالفت نمودن و ترك تمنيات آن صورت مي پذيرد . از نظر اصطلاحي گفته مي شود: «‌الصيامُ الامساكُ عن المفطرات» و اين نشان غالب آمدن بر وسوسه نفس مي‌باشد. مرحوم عابد تبريزي مي‌گويد:

به لطفي دردهايم را دوا كن ز خود بيگانه با خود آشنا كن

خداوندا من از من در عذابم به حق خود مرا از من رها كن